Kể từ khi được giới thiệu rộng rãi tới người hâm mộ trong World Cup 2018, công nghệ VAR đã dần trở thành một phần quen thuộc của đời sống bóng đá. Vẫn còn nhiều tranh cãi xoay quanh công nghệ tiên tiến này, nhưng có một điều không thể phủ nhận: VAR đang giúp môn thể thao vua trở nên công bằng hơn. Vậy công nghệ VAR là gì? Công nghệ VAR hoạt động như thế nào và tại sao nó được sử dụng rộng rãi trong các giải đấu lớn trên thế giới? Những câu hỏi của bạn sẽ được giải đáp một cách chi tiết và toàn diện nhất trong bài viết này.
Công nghệ VAR là gì?
Trong tiếng Anh, VAR là viết tắt của Video Assistant Referee, có thể dịch là công nghệ video hỗ trợ trọng tài. Nói một cách đơn giản, VAR sẽ giúp trọng tài xem lại các video quay chậm về tình huống từ góc độ tốt nhất có thể, do đó giúp trọng tài chính dễ dàng đưa ra quyết định trên sân.
Theo Xoilac, công nghệ VAR được sử dụng trong các giải đấu bóng đá để đảm bảo sự công bằng tối đa cho cả hai đội và tránh những tình huống gây tranh cãi thường xảy ra trên sân bóng.
Hiện nay, VAR đã rất quen thuộc với người xem bóng đá và công nghệ tiên tiến này cũng đã bắt đầu được ứng dụng ở nhiều môn thể thao trên thế giới.
Công nghệ VAR bao gồm một đội ngũ kỹ thuật viên giám sát video, còn được gọi là trọng tài phòng VAR. Họ là những người ngồi trong phòng kỹ thuật với vô số màn hình được kết nối với các camera quay từ mọi góc độ của sân bóng.
Các màn hình dùng để giám sát đều có độ phân giải cao, cung cấp hình ảnh rõ nét theo chiều ngang và chiều dọc, giúp đội ngũ kỹ thuật quan sát, so sánh và xem lại tình hình từ góc camera rõ nét nhất.
VAR ban đầu được thử nghiệm ở các giải đấu quốc gia Hà Lan, Mỹ và Úc. Với thành công ngoài mong đợi, VAR đã chính thức được FIFA sử dụng tại lễ hội bóng đá lớn nhất hành tinh, World Cup 2018, và được Hội đồng bóng đá quốc tế (IFAB) đưa vào luật bóng đá. Công nghệ này đã chứng minh được hiệu quả trong các trận đấu, mang lại ảnh hưởng đáng kể đến các giải đấu lớn nhỏ trên toàn thế giới.
VAR hoạt động như thế nào?
Đội ngũ hỗ trợ trọng tài trong phòng VAR
Hãy cùng xem VAR hoạt động như thế nào trong thực tế để hiểu rõ hơn về loại công nghệ này. Thông thường, một nhóm giám sát sẽ quản lý và vận hành phòng VAR, còn được gọi là phòng giám sát video, nằm ở khu vực biệt lập và có thể tiếp cận tất cả các camera được đặt trên sân bóng trong suốt trận đấu.
Theo nguồn tin từ Xoilactv, số lượng camera được sử dụng cho VAR sẽ khác nhau tùy thuộc vào cơ sở hạ tầng của sân vận động và giải đấu. Máy quay chuyển động chậm và chuyển động cực chậm sẽ được sử dụng để ghi lại chuyển động cực chậm ở tốc độ 120 khung hình/giây. Ngoài ra còn có các radar tiêu chuẩn có độ phân giải lên tới Ultra HD.
Trong một phòng VAR thông thường sẽ có 1 trọng tài VAR và khoảng 3 đến 4 trợ lý video điều hành trận đấu. Sau đây là cách VAR hoạt động trong các giải đấu, cụ thể hơn:
- Trường hợp 1: Có tình huống trọng tài yêu cầu VAR xem lại
- Trường hợp 2: Có tình huống xảy ra và nhóm VAR yêu cầu trọng tài hành động.
Trọng tài kiểm tra VAR để xem xét tình hình
Nếu nhóm VAR quyết định rằng sự cố cần được xem lại bằng công nghệ, trọng tài sẽ dừng trận đấu và ra hiệu cho màn hình TV xem lại sự cố.
Video chuyển động chậm được gửi đến trọng tài thông qua màn hình lắp dọc theo đường biên dọc của sân vận động, nơi trọng tài sẽ xem lại tình huống thông qua màn hình VAR, tham khảo ý kiến của nhóm trọng tài VAR và đưa ra quyết định cuối cùng. Quyết định cuối cùng luôn được đưa ra bởi trọng tài.
Tầm quan trọng của VAR trong bóng đá hiện đại
Việc sử dụng công nghệ VAR ngày càng trở nên quan trọng trong các giải đấu bóng đá hiện nay. Sau đây là những lợi ích chính khiến VAR trở nên cần thiết trong các giải đấu trên toàn thế giới:
VAR đóng vai trò cố vấn, đưa ra lời khuyên về các quyết định đúng và sai của trọng tài liên quan đến bàn thắng, thẻ phạt và thẻ đỏ, đồng thời giúp trọng tài sửa lỗi nhanh nhất có thể. Việc sử dụng VAR trong bóng đá giúp hạn chế đáng kể những tranh cãi về quyết định của trọng tài, giúp họ giảm bớt áp lực khi đưa ra quyết định.
Theo thống kê, công nghệ VAR có độ chính xác rất cao trong việc nhận diện các tình huống nhạy cảm, lên tới 93-95%. Điều này chứng tỏ việc sử dụng VAR sẽ đảm bảo tính công bằng và minh bạch của trận đấu. Công chúng như chúng ta không còn phải cảm thấy bực tức và tức giận về những quyết định sai lầm của trọng tài như trước nữa.
Khi mọi tình huống trên sân được xử lý đúng đắn, những màn trình diễn tuyệt vời sẽ mang lại cảm xúc tốt nhất cho khán giả. Vì vậy, sự ra đời của công nghệ VAR sẽ giúp bóng đá phát huy tốt nhất công dụng của mình, đó là kết nối người hâm mộ và mang vinh quang về cho những đội bóng xuất sắc nhất.
VAR nên can thiệp trong những trường hợp nào?
Mặc dù VAR rất chính xác trong việc hỗ trợ trọng tài, nhưng để tránh tình trạng trận đấu bị gián đoạn mỗi khi trọng tài chính tham khảo VAR, FIFA đã quy định công nghệ VAR chỉ được sử dụng trong những tình huống cụ thể trong trận đấu. Sau đây là một số ví dụ điển hình về những tình huống được phép sử dụng công nghệ này:
Bàn thắng gây tranh cãi
Khi một bàn thắng được ghi trong một trận đấu nhưng có sự bất đồng đáng kể về tính hợp lệ của bàn thắng đó, trọng tài sẽ sử dụng công nghệ VAR. VAR có thể phát hiện ngay cả những lỗi nhỏ nhất như lỗi chạm tay và lỗi việt vị chỉ trong vài inch.
Điều này cho phép trọng tài quan sát toàn bộ diễn biến của bàn thắng và đưa ra quyết định tốt nhất để tránh tranh cãi và mang lại sự công bằng cho cả hai đội. Nếu trọng tài xác định bàn thắng được ghi là không hợp lệ sau khi tham khảo VAR, bàn thắng đó sẽ bị từ chối.
Thổi phạt đền 11m
Công nghệ VAR sẽ hữu ích nhất và được sử dụng trong vòng cấm. Loạt sút luân lưu thường có tỷ lệ thành công rất cao và có thể thay đổi kết quả trận đấu, đó là lý do tại sao các đội đặc biệt chú ý đến những tình huống này. Sau khi tham khảo hình ảnh VAR, quyết định phạt đền của trọng tài có thể được giữ nguyên hoặc hủy bỏ.
Trước đây, việc chỉ ra chấm phạt đền luôn là một trong những quyết định nhạy cảm gây ra nhiều tranh cãi giữa các trọng tài. Tuy nhiên, VAR đã phần nào làm giảm bớt áp lực cho đội bóng áo đen.
Thẻ đỏ trực tiếp
Việc một cầu thủ nhận thẻ đó và phải chơi thiếu người là cơn ác mộng đối với bất kỳ đội nào. Vì vậy, việc đuổi một cầu thủ ra khỏi sân sẽ gây ra rất nhiều áp lực cho trọng tài trước khi quyết định rút thẻ đỏ. Trong trường hợp này, trọng tài có thể yêu cầu VAR xem lại tình hình.
Mặt khác, VAR chỉ được sử dụng để tham vấn trong những tình huống trọng tài rút thẻ đỏ trực tiếp, còn thẻ vàng thứ hai thì không sử dụng công nghệ này.
Phán quyết sai lầm của trọng tài
Trên thực tế, đã có nhiều trường hợp trọng tài đưa ra quyết định không chính xác, dẫn đến thất bại của nhiều đội. Điều này sẽ khiến các cầu thủ, huấn luyện viên và hàng triệu người hâm mộ bóng đá tức giận. Do đó, công nghệ VAR sẽ được sử dụng để sửa những lỗi này trong những trường hợp như vậy. Nhờ đó, mọi quyết định đều được đưa ra một cách chính xác và công bằng.
Công nghệ VAR có được sử dụng ở Việt Nam không?
Công nghệ VAR lần đầu tiên được thử nghiệm tại giải đấu quốc nội Hà Lan trước khi chính thức được triển khai tại World Cup 2018 ở Nga. Sau giải đấu này, nhiều quốc gia đã sử dụng VAR trong giải đấu của họ vào mùa giải tiếp theo.
Cho đến nay, hầu hết mọi giải đấu cấp câu lạc bộ trên toàn thế giới đều sử dụng công nghệ VAR, bao gồm các giải đấu hàng đầu như Anh, Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đan Mạch và các giải đấu khác.
Ở cấp độ đội tuyển quốc gia, hầu hết các giải đấu của FIFA, liên đoàn bóng đá châu lục và khu vực đều đưa VAR vào các giải đấu như World Cup, EURO, Copa America, Asian Cup, AFCON, v.v.
Công nghệ VAR cũng đã xuất hiện ở Đông Nam Á tại Thai League của Thái Lan, và V.League của chúng ta vẫn chưa thể triển khai công nghệ tiên tiến này vì nhiều lý do khác nhau.
Tối ngày 7/9/2021, khoảng 15 camera đã được lắp đặt tại Sân vận động Mỹ Đình để làm công nghệ video hỗ trợ trọng tài trong trận đấu Việt Nam – Úc thuộc vòng loại thứ 3 World Cup khu vực châu Á, đánh dấu lần đầu tiên người hâm mộ cả nước được “gặp gỡ” VAR tại Sân vận động Mỹ Đình.
Với những thông tin này, chúng tôi sẽ giải thích chi tiết công nghệ VAR là gì? Người hâm mộ bóng đá chắc chắn đã biết được một số thông tin rất thú vị về công nghệ tiên tiến được sử dụng trong thế giới bóng đá. Mặc dù có nhiều ý kiến trái chiều nhưng không thể phủ nhận VAR đã mang lại một môi trường thể thao bình đẳng và văn minh hơn.
